Dom verdàn

Die kreet kent u waarschijnlijk niet. Het is Twents. Het betekent zoiets als domweg doorgaan. Soms is dat het beste wat je doen kunt. Maar als je het negatief bedoelt betekent het: compleet onnadenkend door de wereld gaan. René Descartes kwam niet uit Twente. Met die kreet had hij waarschijnlijk niks gekund. Voor wat deze column betreft volstaat het feit dat deze 17de-eeuwse Franse filosoof ooit heeft gezegd 'ik denk dus ik besta'. Hij stond daarmee aan de wieg van de Verlichting en het rationalisme. Maar hij is door beide glansrijk ingehaald. Wat hij beoogde was zo gek nog niet. Door zelfstandig na te denken hebben mensen zich vrij weten te maken van de macht van staat en kerk en wat niet al. We werden onafhankelijk, we werden individuen. We leefden niet alleen maar, we bestonden nu echt.

Mensen met kennis en keuzes en macht. Die bevrijding is zo'n beetje afgerond: individualistischer dan nu kunnen we niet worden. Dus wat gebeurt er? De mensen houden op met denken! Ik besta toch? Dus ik hoef niet na te denken. Ik sta in een drukke winkelstraat pardoes stil, keer me om of loop gewoon naar links of naar rechts, zonder te bedenken dat er wie weet iemand achter me loopt. Is de maximum snelheid hier 100 km per uur? Daar hoef ìk mij niet aan te houden. Vol fietspad op een stranddag? Ik stap zonder na te denken af om doodgemoedereerd op m'n gsm te kijken van wie ik nu weer een appje heb gehad. Iets op Facebook gelezen wat me niet aanstaat? Ik slinger ongehinderd door enig nadenken of kennis direct m'n mening de ether in. Rood licht? Geldt niet voor mij. Stiltecoupé? Ik klets gewoon door. Toen een medewerkster van een genabuurde kinderboerderij iemand vroeg de geiten niet te voeren en daarbij wees op een bordje met een opschrift van diergelijke strekking, zei de man doodleuk 'aan dat bordje heb ik maling'.

Met zo'n houding kom je ver in onze wereld. Vanuit het Witte Huis trekt iemand dom verdàn door de wereld. Waar dat op uitloopt? Daar wil ik liever niet over nadenken…

egbert van der weide