Pastor B. Owel
Pastor B. Owel Foto: Louis Bunck

Stenen tegen angst

Algemeen

Zondag 19 september, aan het begin van de vredesweek, onthulde onze koning een bijzonder Holocaustmonument in Amsterdam. Het monument bestaat uit muren, die zijn opgebouwd uit ruim 102.000 stenen, symboliserend het aantal Joden, Roma en Sinti, die zijn omgekomen en die geen individueel graf hebben gekregen. Elke steen bevat een naam van een slachtoffer. 

Een monument dat bedoeld is om niet te vergeten en om te weten dat het kwaad niet het laatste woord zal hebben. Dat is toch uiteindelijk aan het goede; aan de vrede. 

Treffende woorden, maar: wanneer we goed om ons heen kijken zien we dat het kwade welig tiert en de vrede vaak ver te zoeken is. Terwijl van nature ieder weldenkend mens gericht is op het goede en verlangt naar het gevoel van vrede. Hoe kan dat? 

Ik denk dat angst in deze een grote drijfveer is. Door angst sluiten landen hun grenzen, sluiten groepen anderen buiten, sluiten mensen zich aan bij radicale standpunten Maar angst een slechte raadgever; Voor mensen persoonlijk. Voor de mensheid in het algemeen. Want: angst werkt beklemmend en verlammend. Angst roept spanning op en brengt verdeeldheid teweeg. 

Maar: ‘t kan ook andersom. Is dat het wat dat monument ook zichtbaar en tastbaar wil maken? Waar de angst voor zelfbehoud wordt losgelaten kan men openstaan voor anderen. Waar de angst voor de toekomst wordt verlaten kunnen hier en nu de handen ineen worden geslagen. Waar de angst voor gezichtsverlies wordt achtergelaten kunnen mensen elkaar open tegemoet treden.. 

De verhalen, die op ontroerende wijze verteld worden, wanneer nabestaanden de steen van hun familieleden hebben gevonden, vertellen daarover. Want onder hen, die zij gedenken waren er velen, die de angst hadden overwonnen en daarmee de kostbare bouwstenen aandroegen waarmee het kwade werd overwonnen en de vrede werd gewonnen.

Zoals Liesbeth List zo prachtig wist te verwoorden in het lied: ‘heb het leven lief’:

Heb het leven lief, als de stormwind gromt, en als de lente komt
En verberg je niet, als de regen valt, en als de donder knalt
Zing het hoogste lied, vlieg in vogelvlucht, door de blauwe lucht
Heb het leven lief, en wees niet bang

Pastor P. Owel

Uit de krant