'Wie begrijpt dat hij niet alles in handen heeft, komt daardoor dichterbij de ander'

Column • D.V. Ooit stonden die twee letters in allerlei aankondigingen: Deo Volente, als de Heer het wil. Het was het voorbehoud van de apostel Jacobus: in een brief van hem die in de Bijbel terechtkwam gebruikt hij die woorden. Ze werden vaak misbruikt: bijbelgeleerden maakten ervan dat werkelijk alles, heel de geschiedenis niet meer is dan een hemelse agenda die dom werd afgewerkt. Zo’n opvatting biedt enig houvast in bange tijden. Maar het geeft zo weinig troost, en het is zo weinig waar. Het reduceert ons tot onmondige sukkels en het maakt van God een onbewogen beweger. Is dat echt wat die twee lettertjes betekenen? Staan ze voor een uitgewerkte onverbiddelijke theologie? Of zijn ze vooral praktisch van aard? Aardser. En daardoor gewoon waar. Mijn oma was beter in Drents dan in latijn, zij maakte ervan ‘dat hoape we’j… Ze bedoelde: we kunnen bedenken wat we willen, maar we hebben niet alles in de hand. Dat was haar zo geleerd en die kennis was door ervaring onderstreept. Armoe, crisis, kindersterfte, oorlog en ziekte sloegen haar en zoveel anderen alles uit handen. Ze moest haar plannen geregeld bijstellen. Dat wij mondige, moderne en autonome mensen die letters niet meer gebruiken is niet zo’n ramp. Het is gauw een vroom klinkend maar leeg gebaar. Dat we dat besef zijn kwijtgeraakt is erger. We waanden ons onaantastbaar, alles wat we van plan waren lag binnen ons bereik. Tot een klein virus alles doorkruiste. Begrijp me goed: wat mij betreft is de corona-crisis geen straf van een of andere god. Waarom dan de een wel en de ander niet? Ik blijf nu, net als mijn oma zaliger, maar liever ver bij de theologie vandaan. Het gevoel dat we niet alles in handen hebben is vreemd en daarom beangstigend. Maar uiteindelijk zal het helend zijn. We leefden alsof we niet hoefden te sterven en we sterven vaak zonder echt te hebben geleefd. Wie begrijpt dat hij niet alles in handen heeft komt daardoor dichterbij zichzelf en dichterbij de ander. We worden wat menselijker. Want dat zijn we: mensen. Niets meer, niets minder. Mijn oma wist dat al.

egbertvanderweide