Uitgeweid: Halve heiligen
Column UitgeweidIk ben op bedevaart. Niet naar Lourdes of Rome of welke andere officiële bedevaartsplaats dan ook. U weet dat protestanten daar niet aan doen. Plekken en voorwerpen hebben niets heiligs an sich – ze worden geheiligd door wat we ermee doen. God is heilig. Voor Hem zijn de mensen heilig – dat lijkt me voldoende.
We hebben er de handen vol aan elkaar hoog te houden. Wie ooit van mij een rondleiding in de Witte Kerk kreeg, weet wat het waardevolste voorwerp daar is: de Bijbel waaruit 's zondags gelezen wordt. Duurder dan 30 euro is die niet. En zelfs dat boek op zich is niet heilig – dat wordt het pas wanneer je het opent en eruit leest, ernaar luistert en ernaar leeft. En toch ben ik op bedevaart. Een protestantse bedevaart. Wie weet sta ik wanneer u dit leest voor de deur van de Slotkapel in Wittenberg, waar Luther op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen tegen de praktijk van de kerk van zijn dagen spijkerde. Althans – volgens het verhaal. Voor veel protestanten is hij een heilige. Hooguit een halve, denk ik dan. Want wat er volgde op zijn daad was een somwijlen zeer onheilige strijd en een beschamende verdeeldheid. Waar twee vechten hebben er twee schuld. Als de kerk van zijn tijd eerlijk naar zichzelf had gekeken, als Luther tactischer was geweest – maar ja, as is verbrande turf. Wat hij teweegbracht wil ik niettemin bewaren: de kerk niet als machtsfactor, de kracht van een persoonlijk geloof, de vrijheid waarin de Bijbelse boodschap zich als het moet ook richt tegen traditie, tegen eng nationalisme, tegen ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Ik heb goede hoop dat we als christenen vroeg of laat onze verdeeldheid te boven komen. Laten we van onze verschillen onze kracht maken. In Noordwijkerhout zijn we aardig op weg. En daarom ben ik, in dit Lutherjaar, op bedevaart. Om stil te staan bij wat onze protestantse inbreng is in die ene kerk van morgen. Mijn toga hangt dan wel aan de wilgen, maar ik wil graag blijven meedenken en – doen. Trouwens, in Warmond hebben ze behalve een goede dominee ook een goede pastoor!
